Felietony i komentarze

Na drugim brzegu chmur

czyli słów kilka o Annie Pituch-Noworolskiej
 

Czy jesteście gotowi na spotkanie ze śmiercią? Czy macie na tyle siły, hartu ducha i odwagi, aby śmierci, tak po prostu, spojrzeć głęboko w oczy, aby z Nią hardo popertraktować, powadzić się, pospierać i powojować, już nawet nie o duszę, ale choćby i o samo życie? Czy stać was na to?
 

A co, jeżeli byłaby to śmierć niewinnego dziecka? O, tutaj, wydaje się, wchodzimy o stopień wyżej. A co, jeżeli jest się wtedy... kobietą, wrażliwą i zdolną poetką, pisarką, literatką i artystką? Co wtedy? Może wtedy będzie łatwiej? Na pewno nie.

 Muzeum Rodu Estreicherów

„Polska jest jedyną rzeczą na której mi naprawdę zależy, kultura polska na całym terytorium państwowym polskim jest mi najcenniejsza, bo wiem, że istnieją narody bez terytorium, bez języka, bez państwa, ale nie przetrwają narody bez kultury” (Karol Estreicher junior)

Sępy i występy 
czyli przygody animatora kultury 

Niedawno opublikowałem na łamach e-dwutygodnika literacko-artystycznego Pisarze.pl tekst o ciemnej stronie naszego życia literackiego pod znamiennym tytułem: „Na peryferiach życia obserwując sępy”. Główną tezą tego tekstu był fakt, że świadomość i potrzeba kultury najwyższej, tej trudniejszej i dziś niestety niszowej przeniosła się ewidentnie z ośrodków centralnych na tak zwaną prowincję (albo mówiąc nieco bardziej elegancko – na peryferie). To te „małe ojczyzny”, ojczyzny bardzo lokalne, bardzo skromne i niejako trzeźwe, z wolnym i nieskrępowanym myśleniem, z intelektem i głową otwartą na sztukę, na piękno, na wrażliwość i duchowość nagle zaczęły być motorem wiodącym dla organizacji życia kulturalno-literackiego w naszym kraju. To tam zaczęło bić i tętnić serce wspierania kultury, tam poczęło bić serce i afekt dla poezji i dla poetów, a generalnie: dla literatury trudnej, wymagającej i cięższej w odbiorze. To tam uznano, że tak można dać opór i postawić tamę zalewaniu nas masowym chłamem i chałturą, że tak można promować coś innego i głębszego, piękniejszego, bardziej wytrawnego niż tylko sztuka dla mas – lekka, łatwa i przyjemna czasami nawet nie będącą sztuką, a jedynie jej ułomną i wulgarną imitacją. 

Andrzej Walter

 Moje dłonie muszą umieć więcej 

Czy warto być poetą? 

Nie wiem. Bo to pytanie zgoła bezsensowne. Bo to pytanie podchwytliwe, jakby perwersyjne, zgoła prowokujące odpowiedź, że nie, że nie warto, jeśli za wartość uznać jakiekolwiek wartościowanie, które nie ma najprawdopodobniej racji bytu względem ducha czy poezji, względem naszego człowieczeństwa, czy nawet szerzej, względem naszego humanizmu oraz postawy wobec świata i jego objawów piękna. A jednak tak wielu ludzi decyduje się pójść taką właśnie drogą w swoim życiu. Tak. Jest w nas poezja i jest nas w Polsce wielu, bardzo wielu. Poetki i poeci, wierszokleci i persony kolosalnie inne, odmienne od pewnych wszechogarniających mas cywilizacji hedonizmu. Skąd takie refleksje?

Książka serdeczna

Jana Cichockiego recenzja książki

71 dni. Opowieść mężczyzny z sercem kobiety. REA-SJ, Warszawa 2019

Abyś żył
musi bić twoje serce
w nieprzerwanej pogoni

Rok Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

Świętokrzyski plener literacki

Związek Literatów Polskich aktywnie włączył się w obchody Roku Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Kielecki Oddział ZLP, w partnerstwie z Wojewódzką Biblioteką Publiczną im. W. Gombrowicza i Stowarzyszeniem Absolwentów LO im. Żeromskiego w Kielcach „Żeromszczacy”, przygotował arcyciekawy i bogaty program spotkań literackich powiązanych z jubileuszem pisarza. Odbywały się od 15 do 18 maja 2019 roku.
Fascynująca była wycieczka śladami Gustawa Herlinga-Grudzińskiego od kieleckiej kamienicy na ulicy Sienkiewicza 52, w której pisarz miał się urodzić – ten adres jako miejsce narodzin wymieniał sam Herling-Grudziński, i w której zamieszkiwał jakiś czas na stancji w czasie nauki w gimnazjum, przez Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego (dawne gimnazjum męskie, do którego młody Gustaw uczęszczał) i pozostałe miejsca, w których znajdowały się dawne kina, sklepy, place bazarowe – tak czy inaczej związane z rodziną pisarza.

Kilka słów o nowej książce Zaułka Wydawniczego Pomyłka lub dytyramb na cześć rozmowy.
Nakładem Zaułka Wydawniczego Pomyłka ukazała się nowa pozycja literacka pt. ROZMOWA. Tę rozmowę prowadzą Cezary Sikorski (filozof, poeta, eseista i wydawca) oraz Leszek Żuliński (poeta, eseista i wybitny krytyk literacki). Długie to pogawędki wychodzące z życiorysów rozmówców, ich twórczości, układów politycznych świata, w którym żyją, zmierzające do tematów bardziej uniwersalnych, jak filozofia i poezja oraz ich powiązania.

Na przestrzeni zupełnie nieodległych lat nastąpiła zasadnicza przemiana w tematyce piosenek niezgody.
Poczynając od Pete Seeger’a, który przemycił elementy polityki do liryki piosenek popularnych, poprzez dokonania Boba Dylana, Janis Joplin, czy Joan Baez; w Polsce Blackout (potem Breakout), Czesława Niemena, Skaldów, Republiki... nacisk na „dziejącą się krzywdę ludzi” ewoluował z przekazu jaskrawego jej ukazywania i wyśpiewywania do przykładów emanującego dobra i piękna.

Pekin, czwarta rano

o tej porze nie śpią tylko
foreigners podobni do mnie
żołnierze pełniący wartę
na placu tienanmen i tłum gapiów
czekających na podniesienie flagi

jak świetliki we mgle połyskują
kolejne kwadraciki w budynkach

jeszcze dym z papierosa i łyk herbaty
zanim przyjedzie taksówka i powita mnie
słodki uśmiech uroczej Wu Xinwei

doprawdy przedziwna to chwila
brakuje tchu

Wiersz ten napisałem rzeczywiście w Pekinie i rzeczywiści o czwartej rano, 15 października tego roku, czterdziestego piątego i ostatniego dnia pobytu w Chinach. Tekst właściwie oddaje nastrój, który towarzyszył mi podczas całego pobytu w trakcie Writing Program For International Writers w miejscowości Tianjin Binhai New Area, jakieś dwieście kilometrów od Pekinu. I na tym mógłbym poprzestać, jednak oprócz poezji, pisałem też felietony, które złożyłem w jeden spory reportaż. Oto jego fragmenty.

Drugie już spotkanie pt. Andrzejki Waśkiewiczwskie odbyło się w w sobotę, 29 listopada 2014 r. w Wilkanowie na Ziemi Lubuskiej. 4 km od Zielonej Góry.
Ok. 2,5 godziny przed planowanym spotkaniem poświęconym Andrzejowi K. Waśkiewiczowi zacząłem palić w Domku ogrodnika, czyli w swoim prywatnym domku stojącym w ogrodzie, gdyż temperatura wewnątrz (i na dworze) wyniosła -3 stopnie. Nie dziw, że stawek zamarzł. Ale pod koniec imprezy ok. godz. 23.30 wnętrze miało 23 stopnie, zatem nabiłem temperaturę o 26 stopni w górę. Nikt nie powinien narzekać i nie narzekał, przynajmniej przy mnie.
Zaczęło się od tego, że każdy przybywający do Ogrodu sztuk gość dostawał świeczkę i zapalał przed kamieniem poświęconym AKW, stojącym przy wejściu do ogrodu, zresztą od dawna, czyli od śmierci Andrzeja. Obok marmurowego kamienia zawiesiłem jeden oprawiony portret AKW, drugi stał w Domku ogrodnika i towarzyszył nam podczas spotkania.