Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918r obok Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy powstaje Związek Literatów Polskich, któremu patronuje 1 Zjazd Literatów zwołany do Warszawy w dniu 14 maja 1920 r. Pierwszym prezesem Związku Zawodowego Pisarzy Polskich został Stefan Żeromski, drugim Wacław Sieroszewski, trzecim Andrzej Strug, czwartym Juliusz Kaden-Bandrowski, piątym znów Wacław Sieroszewski.
Nowa organizacja stworzyła rychło oddziały we Lwowie, Krakowie, Poznaniu i Wilnie. Związek współpracował przy opracowywaniu ustawy o prawie autorskim oraz projektu ustawy o Skarbie Narodowym Literatury. Pojawiła się inicjatywa ufundowania przez miasta polskie dorocznych nagród literackich. Było ich wtedy sześć: Warszawa (15000), Łódź (10000), Poznań (10000-przyznawane co drugi rok), Lwów (7500), Sosnowiec (4000), Dabrowa Górnicza (3000). Później dołączyły Wilno i Kraków.

Jesteśmy kontynuatorami tradycji Związku Literatów Polskich założonego 14 maja 1920 roku, przez wizjonera i pisarza Stefana Żeromskiego, który został pierwszym prezesem związku. Zainteresowaniem cieszyła się nagroda literacka miasta Łodzi, przyznawana twórcom w uznaniu ich dorobku twórczego. Otrzymali ją; Aleksander Świętochowski (1927), Julian Tuwim (1928), Zofia Nałkowska (1929), Aleksander Bruckner (1930) oraz Andrzej Strug (1933).
Po II Wojnie Światowej Łódź była stolicą kulturalną Polski. W progach "Domu Literatury" przy ul. Mickiewicza 15 znalazła gościnę większość literatów wracających
z emigracji. Stolicy Polski nie było. Warszawa była zniszczona. Łódzki oddział Związków Literatów Polskich tworzył się w latach 1946 – 1948, po zakończeniu II Wojny Światowej. W 1949 roku na zjeździe literatów w Szczecinie ówczesna władza wprowadziła i usankcjonowała realizm socjalistyczny jako jedynie obowiązującą oficjalną metodę twórczą.
Ukazywało się w Łodzi wiele czasopism, jak; "Łódź Literacka", "Kronika", "Odgłosy", "Rzecz Poetycka", "Osnowa". Wspaniale funkcjonowało Wydawnictwo Łódzkie.
Były organizowane konkursy literackie: konkurs Wydawnictwa Łódzkiego i Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich, konkurs Łódzkiej Wiosny Poetów, konkurs z wiązany z Ogólnopolskim Festiwalem Poezji, konkurs poetycki o nagrodę Czółenka Tkackiego, konkurs im. Władysława Reymonta, konkurs na powieść z życia włókniarzy, konkurs "Opisanie Rodziny" ogłoszony w związku z budową szpitala - pomnika Centrum Zdrowia Matki Polki.
W początkach roku 1946 na posiedzeniu Miejskiej Rady Narodowej uchwalono nowy statut literackiej nagrody miasta Łodzi. Przewidywał on coroczne przyznawanie nagrody przedstawicielowi literatury polskiej, którego twórczość wykazywała związki z Łodzią. Nagroda przyznawana była tradycyjnie w dniu 19 stycznia – w rocznicę wyzwolenia miasta. W praktyce okazało się jednak, iż nie każdego roku literaci ją otrzymywali.
W gronie laureatów znaleźli się między innymi: Marian Piechal (1954), Stanisław Czernik (1955), Włodzimierz Słobodnik i Stefania Skwarczyńska (1957), Władysław Rymkiewicz (1958), Leon Gomolicki (1961), Jan Koprowski (1966), Wiesław Jażdżyński (1969), Igor Sikirycki (1973), Jan Huszcza (1975), Antoni Kasprowicz (1976), Wacław Biliński (1977), Wanda Karczewska (1978), Tadeusz Chróścielewski (1979), Bernard Sztajnert (1980), Aleksander Kamiński (1981, pośmiertnie), Maciej Józef Kononowicz (1982), Tadeusz Papier (1983), Zbigniew Kuchowicz (1984), Edward Szuster (1985), Władysław Orłowski (1987).
Wspomnieć należy też o słynnej kawiarence literackiej "Fraszka" mieszczącej się na ul. Piotrkowskiej 96.
Powstanie "Solidarności" i wywalczone przez nią w 1980 roku porozumienia społeczne przyniosły liberalizację także w sferze kultury. Stan wojenny z 13 grudnia 1981 roku ogłoszony na terenie całego kraju dotyczył także wszystkich organizacji zawodowo twórczych. Związek Literatów Polskich, jak wszystkie inne stowarzyszenia kulturalne, został zawieszony, a wielu pisarzy internowano lub aresztowano. Władza domagała się ustąpienia dotychczasowych władz związku, wydania publicznej deklaracji lojalności, wydalenia za związku pisarzy publikujących za granicą lub w "drugim obiegu". Dnia 19.08.1983 roku nastąpiło rozwiązanie Związku Literatów Polskich a już w listopadzie powołano Oddział Łódzki ZLP. Związek znowu istniał, ale już podzielony.
W czasie transformacji gospodarczej i ustrojowej naszego kraju w latach 1989 – 1990 oddział przeniósł się z historycznego lokalu przy ul. Mickiewicza 15 do budynku przy ul. Curie-Skłodowskiej 28. Dzięki wyrozumiałości obecnych władz Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, oddział po kilku latach, spędzonych w trudnych warunkach w budynku przy ul. Marii Skłodowskiej – Curie 28 znalazł lokum bezpośrednio na terenie biblioteki przy ul. Gdańskiej 100/102. Dziękujemy w tym miejscu Pani Dyrektor Elżbiecie Pawlickiej i Panu Wicedyrektorowi Jerzemu Kowalskiemu, ówczesnej dyrekcji Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego za okazaną pomoc w otrzymaniu tego lokalu. Cieszymy się, że nasze zbiory: obrazy, karykatury i zdjęcia, ofiarowane bibliotece, znalazły stałe i świetne miejsce ekspozycji.
W 2007 roku na wniosek Związku Literatów Polskich Oddział w Łodzi Rada Miejska nadała odznakę "Za Zasługi dla Miasta Łodzi" prezesowi Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich - Łodzianinowi panu Markowi Aleksandrowi Wawrzkiewiczowi.
W dniu 7 maja odbył się XXX Walny Zjazd Związku Literatów Polskich. Liczący 25 osób Odział Łódzki reprezentowało pięciu delegatów.

Przy opracowywaniu tej skróconej wersji historii ZLP korzystałem z
1. Księga Pamiątkowa – Dwudziestolecie Polski Odrodzonej 1918-1928. Kraków, Warszawa 1928
2. Błażejewski Tadeusz, Współczesna Łódź Liteteracka, Warszawa 1989